کلمه‌ی اوت‌ کوتور یک واژه‌ی فرانسوی است و از دو بخش اوت به معنی والا مقام و اشرافی و کوتور که همان سوزن‌زنی و یا خیاطی است، تشکیل می‌شود. پیدایش این بخش از مد را می‌توان در قرن ۱۷ در کاخ ورسای دانست؛ یعنی جایی که رز برتین، طراح سلطنتی برای ملکه ماری‌آنتوانت لباس‌های اشرافی را آماده می‌کرد. لباس‌هایی که بعدها توسط خیاطان چیره‌دست پاریس، کپی‌برداری و روانه‌ی بازار می‌شد. با پیدایش کشتی‌های بخار، زنان اشرافی از سراسر دنیا برای خرید لباس‌های گران‌قیمت به پاریس سفر می‌کردند که این مسیئله به نوعی پاریس را برای اولین بار به‌عنوان مرکز مد به دنیا معرفی کرد. البته هدف هیچ‌کدام از این طراحان ایجاد یک شاخه‌ی جدید در مد نبود و تنها ارائه‌ی لباس‌های اشرافی مدنظر بود. تولد اوت‌ کوتور را به عنوان یک شاخه از فشن می‌توان مدیون دستان یک خیاط انگلیسی دانست.

چارلز فردریک وورث را می‌توان آغازگر اوت‌ کوتور به‌عنوان یک شاخه از دنیای مد و علم طراحی دانست. چارلز اصالتا انگلیسی بود اما شروع کار حرفه‌ای وی در پاریس انجام گرفت. این خیاط انگلیسی در اواسط قرن ۱۹ با ارائه‌ی انواع جدید پوشش، تا حدودی دنیای مد را تغییر داد. اطلاعات دقیقی که چارلز قبل از شروع کار از مشتریان خود می‌گرفت به‌مانند جنس پارچه، رنگ و یا نحوه‌ی تزئینات لباس در کنار رعایت جزئیات دقیق که در هر لباس به شکل متفاوتی ارائه می‌شد، تا آن زمان سابقه نداشت. نوع طراحی وورث که برای هر مشتری به صورت اختصاصی صورت می‌گرفت، کاشت بذر اوت‌کوتور در دنیای مد بوده است.

پوشش همیشه یکی از جنبه‌های مهم زندگی افراد بوده و مراجعه به خیاط جهت سفارش یک لباس شخصی نیز امری عادی است. حال تصور کنید شخصی که به آن مراجعه کرده‌اید رئیس طراحی یکی از بزرگ‌ترین برندهای دنیا است، کسی که در دنیای مد پیشتاز بوده و تمام جهت‌دهی‌های برند توسط او انجام می‌شود. البته باید گفت که در کنار این طراح یک تیم حرفه‌ای از متخصصین رشته‌های مختلف با به‌کارگیری بهترین نوع مواد اولیه و جزئیات بسیار دقیق، لباس شما را آماده می‌کنند.

شاید توضیحات بالا درکی از چرایی گران‌بودن این نوع پوشش به ما بدهد. برای ساخت یک لباس اوت‌ کوتور به‌طور متوسط به بیش از ۷۰۰ ساعت کار مداوم نیاز بوده و معمولا بین ۱۵ تا ۲۰ نفر در مراحل مختلف بر روی یک لباس کار می‌کنند. لباسی که چندین بار دوخته و اصلاح می‌شود و حداقل ۲ بار باید توسط خریدار پرو شود.

لباس‌های اوت‌ کوتور معمولا از قیمت پایه‌ی ۵۰ هزار دلار شروع شده و می‌توانند تا ۱ میلیون دلار برای خریدار هزینه داشته باشند. با توجه به قیمت‌های بالا دور از انتظار نیست که بازار این شاخه از مد بسیار محدود باشد. به شکلی که طبق آمار در سراسر دنیا اخیرا تنها ۲۰۰۰ نفر لباس اوت کوتور را خریداری کرده‌اند و بازار اوت‌ کوتور تنها ۲۰۰ مشتری ثابت دارد که ۶۰٪ آنها آمریکایی‌اند. لباس‌ها به حدی گران است که گاهی ستارگان سینما نیز برای حضور در مراسم‌های مهم آنها را اجاره می‌کنند.

بازار بسیار کوچک اوت‌ کوتور با وجود قیمت‌هایی که در ذهن نمی‌گنجد گاهی می‌تواند برای کمپانی یا کارگاه تولیدکننده ضرر ایجاد کند. دلیل این امر استفاده از بهترین مواد و گران‌ترین متخصصین رشته است. در کنار آن با وجود ران‌وی‌های بسیاری که با این لباس‌ها برگزار می‌شود، هیچ‌کدام با هدف فروش بر روی شوهای مد ارائه نمی‌گردد. دقت داشته باشید یکی از پیش‌نیازهای چنین لباسی، طراحی و تولید آن به صورت اختصاصی برای یک نفر است و قطعا لباس‌هایی که در ران‌وی‌ها ارائه می‌شوند چنین قابلیتی را ندارند. هدف اصلی شرکت‌ها از تولید هزینه‌بر این لباس‌ها اکثرا معرفی آینده و جهت‌دهی‌های برند و فروش لوازم لوکس جانبی مانند عطرهای گران‌قیمت و یا البسه‌ای متفاوت مانند کفش و کیف است.

جالب است بدانید که اوت‌ کوتور در دنیای مد و فشن سهم بسیار زیادی از فروش را به خود تعلق می‌داده و همیشه بازاری به این کوچکی نداشته است. این لباس‌ها پس از جنگ جهانی دوم که به عصر طلایی مد مشهور است، طرفداران بسیاری داشته؛ به‌شکلی که گفته شده تعداد ۱۵۰۰۰ نفر از این رشته از مد، لباس تهیه و فروش بالایی را نصیب این صنعت می‌کردند. همچنین خریدهایی جنجالی از طرف افراد خاص صورت می‌گرفته که امروزه مانند آن وجود ندارد. به عنوان مثال همسر ادوارد هشتم، ملکه‌ی انگلیس با حضور در تعدادی از این شوها تمامی لباس‌ها را سفارش می‌داد تا از ابتدا برای او دوخته و ارائه شوند.

درست است که در تمامی لباس‌های اوت‌ کوتور بهترین نوع پارچه و تزئینات استفاده می‌شود و با دستان بهترین طراحان و خیاطان به تولید می‌رسند، گاهی تا چند صد هزار دلار قیمت‌گذاری می‌شوند و یا در کارخانه‌ها با استفاده از الگوهای جامع نمی‌توان آنها را تولید کرد؛ اما حقیقتا چه چیزی این نوع پوشش را از دیگر البسه جدا می‌کند؟ در واقع سوال اصلی این است که اگر یک طراح نامدار با استفاده از بهترین‌ها لباسی را طراحی کند و آن را اختصاصی به یک نفر بفروشد می‌توان نام آن را اوت‌ کوتور گذاشت؟ پاسخ این سوال منفی است. برای اینکه بتوانیم یک لباس را اوت‌ کوتور بدانیم شروط سختی باید رعایت گردد.

تا اینجا اشاره کردیم که در گذشته پاریس پایتخت و مرکز بی‌رقیب مد در جهان بوده است. البته با وجود پیشرفت‌های همه‌جانبه‌ی بشر و قدم‌گذاشتن طراحان جدید و توانا به این عرصه تا حدودی این نقش کمرنگ شده و امروزه می‌توان نیو‌یورک، سئول، میلان و بسیاری از شهرهای دیگر را مراکز مهم مد دانست با این حال پاریس همچنان نقش تعیین‌کننده‌ای در این عرصه دارد.

یکی از جنبه‌هایی که این قدرت را به رخ ما می‌کشد وجود اتحادیه‌ی اوت‌ کوتور در این شهر است، اتحادیه‌ای که تعیین می‌کند آیا لباس تولید شده توسط یک طراح را می‌توان اوت‌ کوتور دانست یا خیر. البته درهای اتحادیه به روی اعضای جدید همیشه باز است اما این کار نیازمند رعایت اصول خاصی است که از طرف اتحادیه و زیر نظر سازمان صنایع فرانسه تعیین شده‌اند. در واقع این تنها خط‌کشی است که می‌سنجد یک برند اوت‌کوتور است یا تولیدکننده‌ی پوشاک دست‌دوز و گران.

از جمله قواعد تعیین شده توسط اتحادیه: طراحی لباس‌های سفارشی برای مشتریان خاص با بیش از حداقل ۲بار پرو، داشتن یک کارگاه در پاریس با حداقل ۱۵ نیروی متخصص، داشتن بخش تکنیکال با حداقل ۲۰ نیروی متخصص و ارائه‌ی کالکشن در ابتدای هر فصل مد که ۲بار در سال برگزار می‌گردد با حداقل تعداد ۵۰ لباس در هر کالکشن.

نویسنده: کسری دشتی